Του Παναγιώτη Πλαφουτζή
Τι μας συμβαίνει μετά το θάνατο; Ο Κρις Νίλσεν δεν είχε ιδέα μέχρι που ένα ατύχημα του πήρε τη ζωή, χωρίζοντάς τον ξαφνικά από την αγαπημένη του σύζυγο, την Ανν. Τώρα, ο Κρις πρέπει να ανακαλύψει την πραγματική φύση της ζωής μετά το θάνατο.
Ακόμα και ο Παράδεισος, όμως, δεν είναι ολοκληρωμένος χωρίς την Ανν, κι όταν η τραγωδία απειλεί να τους χωρίσει για πάντα, ο Κρις ρισκάρει την ίδια του την ψυχή για να τη σώσει από την αιώνια απελπισία. Μπορεί η Αγάπη να ενώσει αυτό που ο Παράδεισος και η Κόλαση έχουν κάνει κομμάτια;…
Πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο βιβλίο, καθώς μπορεί να διαβαστεί ως μυθιστόρημα φαντασίας, εγχειρίδιο προσωπικής βελτίωσης ή βιβλίο θρησκευτικής κατήχησης. Η αλήθεια είναι ότι αν το διαβάσετε θα πρέπει να το κάνετε με ανοιχτό μυαλό. Εγώ θα προσπαθήσω να αναφερθώ τόσο στα θετικά, όσο και στα αρνητικά του στοιχεία.
Οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται τον θάνατο. Ένας από τους λόγους είναι ότι δεν ξέρουν τι τους περιμένει μετά από αυτόν, αν υπάρχει δηλαδή και κάτι να τους περιμένει... Χιλιάδες βιβλία έχουν γραφεί ανά τους αιώνες προσπαθώντας να αποδείξουν αν υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο ή όχι. Καθώς ο άνθρωπος είναι δεμένος με την ύλη και με το σώμα του, που του προσφέρει την ικανότητα των αισθήσεων, δυσκολεύεται να φανταστεί πώς θα μπορούσε να συνεχίσει να υπάρχει σε κάποια μορφή διαφορετική, χωρίς να έχει τις γνωστές του αυτές αισθήσεις. Ο Matheson, επιχειρεί εδώ να μας εισαγάγει και να μας συστήσει σε έναν μεταθανάτιο κόσμο έτσι όπως τον φαντάζεται εκείνος, ή έτσι όπως εκείνος θα επιθυμούσε να είναι…
Πρωταγωνιστής στο βιβλίο είναι ο Κρις, ένας συγγραφέας που χάνει απρόσμενα τη ζωή του σε ένα τροχαίο ατύχημα. Ο αναγνώστης παρακολουθεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του από την στιγμή που συνειδητοποιεί πως είναι νεκρός. Ο Κρις, αν και αισθάνεται τον εαυτό του να αιωρείται έξω από το σώμα του, αρνείται να δεχτεί τη νέα πραγματικότητα. Τα συναισθήματα και η βαθιά αγάπη που νιώθει για την οικογένειά του και περισσότερο για την γυναίκα του, Ανν, δεν τον αφήνουν να ακούσει τις φωνές που τον παροτρύνουν να αφεθεί και να μην εμποδίζει τον εαυτό του να περάσει σε ένα άλλο επίπεδο. Όταν αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τους παρηγορήσει, να τους δώσει με κάποιον τρόπο να καταλάβουν ότι εξακολουθεί να υπάρχει, υπακούει στις φωνές και μεταφέρεται σε έναν παραδεισένιο κόσμο. Εκεί, ξεκινά να μελετά τη νέα πραγματικότητα και προσπαθεί να κατανοήσει τις αλήθειες και το νόημα της νέας του ζωής. Για οδηγό έχει έναν άγγελο που του εξηγεί συνεχώς τα πάντα. Σε αυτόν εκμυστηρεύεται την μεγάλη αγάπη για την γυναίκα του και ότι θα έκανε τα πάντα για να απαλύνει τον πόνο της. Από εκείνον μαθαίνει πως, όταν έρθει η ώρα, θα ξανασυναντηθεί με την Ανν σε αυτόν τον παραδεισένιο τόπο, καθώς οι δυο τους είναι αδελφές ψυχές. Αυτό τον κάνει να αισθανθεί καλύτερα, όμως η ηρεμία αυτής της γνώσης ανατρέπεται σύντομα όταν μαθαίνει πως η αγαπημένη του σύζυγος δεν άντεξε την οδύνη του δικού του θανάτου και αυτοκτόνησε. Η αυτοκτονία κόβει αυτόματα την σύνδεση που είχαν οι δυο τους και η Ανν καταδικάζεται να περάσει τα επόμενα 24 χρόνια –τόσα όσα θα ζούσε κανονικά, αν δεν επέλεγε να διακόψει η ίδια τη ζωή της– στα κατώτερα στρώματα της μεταθανάτιας ζωής. Αυτό είναι πολύ οδυνηρό για τον Κρις, ο οποίος δεν διανοείται να την εγκαταλείψει σε αυτή την προσωπική της φυλακή. Αναζητώντας τρόπο να την σώσει, αποφασίζει να κατέβει ο ίδιος σε εκείνη την κόλαση…
Στο βιβλίο του ο Matheson προσπαθεί από την αρχή να προσδώσει μια αληθοφάνεια, παρουσιάζοντας την ιστορία μέσα από τα χειρόγραφα ενός μέντιουμ που, υποτίθεται, ήρθε σε επαφή με τον νεκρό Κρις, ο οποίος και του μετέδωσε τηλεπαθητικά όλη την μεταθανάτια εμπειρία του. Άρα, δικαιολογείται με αυτό το τρόπο και το γιατί το κείμενο δεν έχει ιδιαίτερη λογοτεχνική αξία. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, δύσκολα μπορεί κάποιος να “προσπεράσει” τις ιδιαίτερα πολλές υπερβολές που έχει ενσωματώσει ο συγγραφέας σε αυτό. Αν εξαιρέσεις τα πρώτα κεφάλαια, που έχουν να κάνουν με το συναισθηματικό επίπεδο και τις σχέσεις των μελών της οικογένειας μεταξύ τους, τον πόνο της οδύνης του θανάτου και τα όσα επακόλουθα συνεπάγεται μια τέτοια απώλεια, το υπόλοιπο βιβλίο κινείται σε εντελώς φαντασιακό επίπεδο –σίγουρα όχι με μεγάλη επιτυχία. Υπερβολές, αυθαίρετα συμπεράσματα, παραδοχές χωρίς ιδιαίτερες επεξηγήσεις. Και εντάξει, ο Matheson προσπαθεί να ενσωματώσει και να συνταιριάξει όλα όσα έμαθε γύρω από το θέμα, μελετώντας μια τεράστια σχετική βιβλιογραφία –που ο ίδιος μας παραθέτει με περηφάνια. Το θέμα είναι γιατί ο αναγνώστης παρασύρεται από όλα αυτά τα αλλοπρόσαλλα που διαβάζει και πού οφείλεται τελικά η μεγάλη επιτυχία του βιβλίου. Προφανώς γιατί ισχύουν αυτά που ανέφερα παραπάνω. Ο άνθρωπος δεν γνωρίζει τι τον περιμένει μετά τον θάνατο και η αλήθεια είναι πως η εκδοχή του Matheson θα “βόλευε” πολύ κόσμο… Επίσης, το μυθιστόρημα αυτό είναι μια καλή παρηγοριά για όσους έχουν χάσει πρόσφατα ένα πολύ αγαπημένο τους πρόσωπο. Μεγάλο μέρος των πωλήσεων αφορά τέτοιους ανθρώπους. Αν όλοι αυτοί το ξαναδιάβαζαν κάποια χρόνια αργότερα με καθαρότερο μυαλό, θα μπορούσαν ευκολότερα να εντοπίσουν τα αδύνατα σημεία του.
Φυσικά, η ιστορία έχει και τα καλά της στοιχεία και αυτά είναι τα θετικά μηνύματα που περνά σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζει ο ίδιος ο άνθρωπος τον θάνατο και την τυχόν μεταθανάτια ζωή. Από ψυχολογικής άποψης, το βιβλίο μόνο καλό μπορεί να κάνει σε όποιον βιώνει μια πρόσφατη απώλεια. Είναι ξεκάθαρο στο κείμενο πως η κατάσταση στην οποία μετέρχονται οι ψυχές μετά τον θάνατο δεν έχει να κάνει με την τιμωρία που τους επιβάλλεται από κάποια ανώτερη δύναμη αλλά από τις επιλογές που ο ίδιος ο άνθρωπος έκανε κατά την διάρκεια της επίγειας ζωή του. Έτσι, κάποιος οδηγείται στον Παράδεισο ή την Κόλαση που –ακόμα κι αυτά– δεν είναι έννοιες απόλυτες.
Το πώς θα αντιληφθεί, λοιπόν, ο κάθε αναγνώστης αυτό το βιβλίο, έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως την ψυχολογική του κατάσταση.
Ένα από τα πιο ανόητα –για να μην χρησιμοποιήσω την λέξη «αστεία»– σημεία του βιβλίου, είναι όταν ο “άγγελος” προσπαθεί να εξηγήσει στον Κρις γιατί είναι καλύτερα να αποτεφρώνεται ένα σώμα μετά τον θάνατο παρά να ενταφιάζεται (σελ. 130). Όμως αυτό δεν είναι και το μόνο τέτοιο σημείο. Λίγο πιο μετά, ο πρωταγωνιστής πηγαίνει σε ένα ψηλό κτήριο στο οποίο “στεγάζεται” το… Γραφείο Μητρώων (αλά δημόσια υπηρεσία), για να μάθει πότε είναι προγραμματισμένο να πεθάνει η σύζυγός του. Εκεί, μάλιστα, του λένε ότι θα καθυστερήσει να πάρει και την απάντηση λόγω… φόρτου εργασίας (σελ. 153).
Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε άλλα, όμως πιστεύω ότι είναι περιττό. Αν έχετε στην κατοχή σας ήδη το βιβλίο, διαβάστε το. Αν σκεφτόσαστε να το αγοράσετε κάποια στιγμή, κάντε το. Αν είδατε την κινηματογραφική μεταφορά του και σας συνεπήρε, αναζητήστε το. Σίγουρα, ακόμα και μέσα στα διάφορα ανόητα που θα διαβάσετε σε αυτό, θα εντοπίσετε και κάτι που σε εσάς προσωπικά θα αρέσει. Εγώ, πάντως, το έκανα…
Κριτική: ✰✰✰✰✰✰✮✮✮✮
Νεότερη έκδοση του βιβλίου
Ο Αμερικανός συγγραφέας και σεναριογράφος Richard Matheson είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σύγχρονης λογοτεχνίας του Φανταστικού. Γεννημένος το 1926 στο Ν. Τζέρσεϋ, μεγάλωσε στο Μπρούκλιν, ενώ πολέμησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σπούδασε δημοσιογραφία και έκανε το ντεμπούτο του ως συγγραφέας το 1950, δημοσιεύοντας διηγήματα σε περιοδικά. Το 1951 εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια όπου ζει μέχρι σήμερα.
Πολυγραφότατος, έχει γράψει πάνω από 20 μυθιστορήματα και 100 διηγήματα, 19 σενάρια για τον κινηματογράφο καθώς και πολλά επεισόδια για επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές - ανάμεσά τους ''Η Ζώνη του Λυκόφωτος'' και ''Σταρ Τρεκ''. Προσάρμοσε επίσης ιστορίες του Edgar Allan Poe για το σινεμά (''Η Πτώση του Οίκου των Άσερ''- 1960, ''Το Κοράκι''- 1963 κ.ά.), ενώ αρκετά έργα του έχουν γίνει ταινίες, όπως το ''Θα σε βρω στον Παράδεισο''-1999 και ''Ζωντανός Θρύλος''- 2007 (το βιβλίο έχει γίνει ταινία άλλες δύο φορές: ''The Last Man on Earth''-1964, ''The Omega Man''- 1971). Τα τελευταία χρόνια τα βιβλία του έχουν στραφεί στο χώρο της πνευματικής αναζήτησης.
Βιβλία του στα ελληνικά:
- "Το στοίχειωμα", εκδόσεις Οξύ
- "Ζωντανός Θρύλος", εκδόσεις Οξύ
- "Ψίθυροι Πνευμάτων", εκδόσεις Διόπτρα
- "Κάπου στο χρόνο", εκδόσεις Διόπτρα
- "Το μονοπάτι", εκδόσεις Διόπτρα
- "Θα σε βρω στον Παράδεισο", εκδόσεις Διόπτρα
Τίτλος πρωτοτύπου: What dreams may come
Συγγραφέας: Richard Matheson
Μεταφραστής: Γιώργος Μπαρουξής
Έτος έκδοσης: Δεκέμβριος 1998
Αριθμός σελίδων: 340
ISBN: 978-960-364-132-2
Εκδόσεις: Διόπτρα
Νέα τιμή: 9,90€
🔎2401
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου